همایش بهره‌وری در شرکت‌های دولتی و بزرگ، چلش‌ها و راهکارها با همکاری سازمان مدیریت صنعتی و انجمن بهره‌وری ایران با حضور صاحب‌نظران این حوزه در سازمان مدیریت صنعتی برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی سازمان مدیریت صنعتی، در این همایش، غلامرضا شافعی وزیر اسبق صنایع و دبیر مجمع وزیران ادوار طی سخنانی اظهار داشت: از زمان پیروزی انقلاب اسلامی، نگاه غرب به ایران به گونه ای بوده که فضای کشور را امنیتی کرده است. این شرایط به گونه ای بوده است که مدیران بر اساس شایسته سالاری و یک فضای مثبت رقابتی انتخاب نشوند. از سوی دیگر دخالت ها در تصمیم گیری‌های مدیران دست و پا گیر است.
وی سازمان هایی مانند سازمان مدیریت صنعتی را ملزم دانست که به این پرسش‌ها پاسخ دهند که آیا شرکت های دولتی در دیگر کشورهای جهان کارآمد هستند یا خیر و در کشور ما باید وجود داشته باشند یا خیر؛ و اینکه آیا خصوصی‌سازی در کشور موفق بوده است یا خیر؛ این در حالی است که در کشورهایی مانند چین شرکت‌های دولتی موفق ظاهر شده‌اند.
وزیر اسبق صنایع انحصار را از دیگر عوامل پایین آورنده بهره وری دانست و ایجاد فضای رقابتی و رشد صنایع در این بستر و به خصوص ورود به فضای رقابت جهانی را راهکار بالا بردن بهره وری دانست.
شافعی خاطرنشان کرد: بالا رفتن بی رویه تعرفه واردات خودرو از عواملی بود که خودرو را انحصاری و کیفیت و بهره وری آن را در کشور پایین آورده و صادرات خودرو را با مشکلات مواجه کرده است.
وی افزود: نمی‌توان تمام بنگاه‌های دولتی را به مردم و بخش خصوصی واگذار کرد، بلکه در برخی موارد نیاز است این شرکت ها را حفظ کرد اما راهکار در مبارزه با انحصار طلبی است؛ باید به دیگر کشورهای جهان نگاه کرد و وضعیت کشور را سنجید و تصمیم گرفت کدام بنگاه ها باید به بخش خصوصی واگذار شوند و کدام بنگاه ها دولتی باقی بمانند.
در این همایش ابوالفضل کیانی بختیاری، مدیرعامل سازمان مدیریت صنعتی نیز با موضوع بهره‌وریِ مدیریت و مدیریت هوشمند بهره‌وری در شركت‌ها وسازمان‌هاي دولتي به سخنرانی پرداخت.
بنا به این گزارش، کیانی بختیاری با بیان این نکته که دولت کارفرمای اصلی کشور است و در حال حاضرنزدیک به 3 میلیون ایرانی، کارمند دولت هستند، دلایل اهمیت بهره وری در سازمان های دولتی را برشمرد.
وی اظهار داشت: دولت بزرگترین تأمین‌کننده خدمات در کشور شامل خدمات کسب‌وکار و خدمات اجتماعی است. دولت سهامدار عمده و يا دارنده سهام ممتاز برخي از شركت‌هاي بزرگ كشور و بزرگترین مصرف‌‌کننده مالیات کشور است علاوه بر این، عمده درآمدهای ارزی در اختیار دولت است.
مدیرعامل سازمان مدیریت صنعتی، با توضیح این نکته که بهره‌ور بودن در اقتصادهای رانتی مقرون به صرفه نیست، سازمان‌های دولتی در کشور را نابهره‌ور خواند و علل ریشه‌ای آن را در تضعیف فرهنگ کار در سازمان‌ها و شرکت‌های دولتی، ترویج فرهنگ کسب ثروت سریع، اقتصاد رانتی یا به بیان دیگر عدم ارتباط اقتصاد به تولید، بقای اقتصاد و دولت‌های رانتی به حفظ و تداوم رانت و هزینه بر بودن بهره وری عنوان کرد.
وی درخصوص تعریف بهره‌وری گفت: تعريف بهره‌وري در بخش دولتي براي هر بخش و دستگاه متفاوت از بخش ديگر است؛ براي مثال، بهره‌وري در بخش سلامت با بهره‌وري در بخش حمل‌ونقل متفاوت است. تعيين دقيق ورودي‌ها و خروجي و همچنين روش تبديل ورودي‌ها به خروجي‌ها در دستگاه‌هاي دولتي متفاوت از بخش خصوصي است به همین علت، اندازه‌گيري بهره‌وري در بخش دولتي مي‌تواند غير واقعي باشد.
کیانی بختیاری، افزايش بهره‌وري يك دستگاه دولتي از طريق حذف برخي ازمزاياي كاركنان یا افزايش بهره‌وري ناشي از رشد اقتصادي بالاتر كشور و نه تصميمات مديريتي را مثالی از این موضوع دانست.
وی با بیان این نکته که اثرگذاری مدیریت بر کارایی و اثربخشی فرآیند اندازه گیری نمی شود، مدیریت را نهاده مغفول مانده در محاسبات بهره وری خواند و خاطرنشان کرد: در حالی که مدیریت، عامل تاثیرگذار بر سایر عوامل و نهاده‌های موثر بر بهره وری است؛ هزینه مدیریت سازمان و تاثیر گذاری آن در خروجی های فرآیند در کشورهای در حال توسعه، هیچ‌گاه محاسبه و منظور نمی‌شود.
مدیرعامل سازمان مدیریت صنعتی در خصوص تشریح مفهوم بهره‌وری مدیریت گفت: بهره‌وری مدیریت به معنای استفاده به هنگام از فرصت ها و تهدیدات، نقاط قوت و ضعف سازمان، سازماندهی و چابک سازی سازمان در برابر ساختار بروکراتیک، استخدام و به کارگیری مبتنی بر شایستگی‌ها، در نظر گرفتن هزینه تصمیمات درست و غلط، به هنگام و دیرهنگام مدیران ارشد، راهبری و همسو سازی عوامل تاثیرگذار بر کارایی و اثربخشی سازمانی و توسعه ارتباطات داخل و خارج سازمان است.
وی پیاده سازی چرخه بهره‌وری را واجد الزامات قانونی دانست و اظهار داشت: کلیه شرکت‌های دولتی و دستگاه‌هایی که شمول قانون بر آنها مستلزم ذکر نام است، موظفند برای ارتقاء بهره‌وری سرمایه، نیروی انسانی و سایر عوامل تولید خدمت و یا کالا، اعتبارات مورد نیاز برای اجرای برنامه‌های ارتقای بهره‌وری را به صورت مستقل پیش‌بینی و در قالب بودجه سالانه به تصویب مجمع عمومی شرکت و یا سایر مراجع قانونی ذیربط برسانند و گزارش مربوطه را به سازمان‌های برنامه و بودجه کشور و امور اداری و استخدامی کشور (سازمان ملی بهره‌وری ایران) ارائه کنند.
مدیرعامل سازمان مدیریت صنعتی یادآور شد: پرداخت هرگونه پاداش سالانه به اعضای هیئت مدیره و مدیران شرکت‌ها با رعایت ماده 84 قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت، صرفاً بر اساس شاخص‌های بهره‌وری و تایید سازمان برنامه و بودجه و سازمان امور اداری و استخدامی کشور قابل اقدام است.
کیانی بختیاری در ادامه به مديريت هوشمند بهره وری یا پايش پلتفرمي بهره‌وري پرداخت و گفت: در پلتفرم ها با استفاده از ابزارهای پردازش اطلاعات و هوش مصنوعی بطور مستمر کلیه منابع سازمان مورد پایش، اندازه گیری و بهبود مستمر قرار گرفته و چرخه بهبود مستمر بهره وری ایجاد می شود.
وی بهره وری هوشمند را حاصل به کارگیری پلتفرم ها دانست و نتیجه آن را استفاده از کلیه منابع سازمان و کنترل آنها بصورت مستقیم و خودکار، استفاده از ظرفیت‌های خالی سازمان‌های دیگر در فعالیت سازمان‌ها بطور خودکار و به کارگیری همزمان یک فعالیت در چندین پلتفرم مختلف به طور خودکار خواند.
مدیر عامل سازمان مدیریت صنعتی راهکارهای پیشنهادی افزایش بهره‌وری در سازمان‌های دولتی را شامل رهایی از اقتصاد رانتی و توجه به بهره وری مدیریت در کشور تلاش برای استقرار پلتفرم ها و نظام های پایش هوشمند بهره وری، جمع‌سپاري بهره‌وري در كشور، تدوين و اجراي نظام بهره‌وري مديريت در كشور (در حال حاضر، آیین نامه اجرایی ارتقای بهره‌وری در دستگاه‌های اجرایی بر اساس رشته صنعت تدوین نشده است.)، ثبات اقتصادی به عنوان پیش‌شرط تحقق بهره‌وری، ثبات مدیریتی و استقرار نظام پاسخگويي مديران، متناسب‌سازی قوانین برای افزایش چابکی و کاهش هزینه تولید خدمات در سازمان‌های دولتی، متناسب‌سازی حقوق کارکنان در همه دستگاه‌های دولتی و پرهيز از افزايش‌هاي بخشي با هدف حفظ شانیت و معیشت کارکنان، بهبود فرهنگ کار با ترویج ارزش‌های کار و متناسب‌سازي قوانين و شكل كار براي حضور بهره‌ور زنان در محيط‌هاي كاري دانست.
دیگر سخنران این همایش علی کرمانشاه استاد دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف طی سخنانی اظهار داشت:
شاخص های بهره وری شرکت های دولتی در ایران دارای وضعیت مناسبی نیستند، از سوی دیگر شرکت‌های دولتی در سطح جهانی نیز وضعیت مناسبی ندارند.
وی خاطرنشان کرد: راه حل های مرسوم گذشته دیگر پاسخگو نیست و راه کارهای تدریجی در بلندمدت نیز پاسخگو نیست و شکست خورده است.
کرمانشاه افزود: راه حل در حال حاضر درافکندن طرحی نو و راهکارهای رادیکال هستند. اقتصاد دیجیتال یا پلتفرمی با روشی هوشمند در مقابل کار سخت و مشقت بار به بالا رفتن بهره وری کمک می کند.
استاد دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف تصریح کرد: شرکت‌های پلتفرمی همگام با هم رشد و بهره وری بالایی دارند و با ایجاد یک ارتباط بین تولید کننده و مصرف کننده، تراکنش به وجود می آورند. انواع شبکه های اجتماعی از این دست هستند. این شبکه ها بنگاه یا بازار نیستند اما ظرفیت ها و ویژگی های بازار و بنگاه را حتی متکامل‌تر دارند.
وی افزود: این پلتفرم ها به افزایش شاخص های بهره‌وری کمک می‌کنند. در اقتصاد دیجیتال، تفکر پلتفرمی به معنای باز کردن مرزهای بنگاه و شفاف سازی اطلاعات است که باعث رشد بهره وری می‌شود.
کرمانشاه راهکار برای کشور را در تفکر پلتفرمی و شرکت های استارت‌آپی دانست. این شرکت ها در اکوسیستم مناسبی قرار دارند و با ایجاد ارتباط منجر به اشتغال و رشد اقتصادی کشور می‌شوند.
در بخش دیگری از این همایش حمید کلانتری مدیرعامل انجمن بهره‌وری ایران، و معاون اسبق وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، ضمن معرفی فعالیت‌های این انجمن در خصوص وضعیت بهره‌وری در شرکت‌های دولتی اظهار داشت: نقش اعتباری و امکانات فراوانی در اختیار شرکت های دولتی قرار دارد اما عمده این شرکت‌ها یا زیانده هستند یا بازده مثبت پایینی دارند. که نمونه‌های متعددی در ناکارآمدی شرکت‌های دولتی را می‌توان به عنوان شاهد مثال ذکر کرد
مدیرعامل انجمن بهره‌وری ایران، ایجاد نظام حاکمیتی بهره‌وری و جامع نگری نسبت به این مقوله را راهکار افزایش بهره وری دانست.
وی افزود: ما اگر بتوانیم بهره‌وری در شرکت‌های دولتی را افزایش دهیم، با نیروی انسانی متخصص، بودجه، دارایی، ثروت و امکاناتی که در اختیار است می‌توان جهشی در اقتصاد به وجود آورد که این امر نیازمند اندیشه ورزی و همراهی دانشگاه‌ها است.